Hoe ESG pensioenfondsen toekomstbestendig maakt
Dat ESG-regelgeving uitdagingen met zich meebrengt voor financiële instellingen, is geen geheim. Veel organisaties worstelen met de doorvertaling van nieuwe standaarden naar effectief strategisch beleid. En voor sommigen is het lastig om ESG-data meetbaar en inzichtelijk te maken. Dat terwijl een transparant ESG-beleid veel kansen biedt. In deze blog ontdek je alles over de pijnpunten en uitdagingen die ESG-regelgeving met zich meebrengt, maar ook hoe je hier als pensioenfonds goed mee omgaat.
Wat is ESG?
ESG staat voor: Environment (milieu), Social (sociaal) en Governance (bestuursorganisatie). Met het begrip ESG worden 3 pilaren onlosmakelijk met elkaar verbonden: duurzame economische groei, sociale rechtvaardigheid en robuuste instituties. Ze onthullen al meteen de kansen die ESG met zich meebrengt:
- Environment: duurzame economische groei
Milieu-uitdagingen, zoals vervuiling of verontreiniging van grond, lucht of water, bieden kansen voor waardecreatie. Met duurzame technologieën, producten en markten kan men nieuwe inkomsten genereren.
- Social: sociale rechtvaardigheid
Hieronder valt de gelijke behandeling van werknemers en de waarborging van gezondheid, veiligheid en goede arbeidsvoorwaarden. Maar ook het inachtnemen van mensenrechten en een eerlijke behandeling van alle klanten en gemeenschappen.
- Governance: robuuste instituties
Dit omvat het beheer van milieu- en sociale kwesties en het toezicht op zaken als corruptie, bedrijfsethiek en transparantie.
ESG in Europese regelgeving
Om financiële instellingen te stimuleren deze kansen te benutten en zo de negatieve effecten van klimaatverandering op de sector te verminderen, is in de EU sinds maart 2021 de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) van kracht. Dankzij de SFDR moeten financiële instellingen zich voortaan aan een aantal regels houden met betrekking tot informatieverstrekking aan eindbeleggers. Zo dienen ze transparant te zijn over de duurzame producten die ze aanbieden en over de manier waarop een dergelijk product invulling geeft aan duurzame doelstellingen.
Dat kan bijvoorbeeld door energielabels toe te passen, klimaatrisico’s in het maatschappelijk jaarverslag op te nemen en de CO2-uitstoot van de investeringsportefeuille te meten. Bedrijven dienen verantwoording af te leggen over beleidsbeslissingen en de impact op de wereld om ons heen, zowel aan interne als aan externe stakeholders. Dit met als einddoel waardecreatie voor alle belanghebbenden.
Banken lopen achter
De Europese Centrale Bank (ECB) verplicht kredietverstrekkers de risico’s rond klimaatproblematiek en andere milieuproblematiek te categoriseren en te onderzoeken wat de impact is op de bedrijfsvoering. Hier hebben zij tot eind 2023 de tijd voor, maar de toezichthouder verwijt banken nu al tot dusver te weinig werk te hebben gemaakt van het inperken van de risico’s. Als gevolg van deze afwachtende houding dreigt de ECB nu met extra buffereisen, aldus de NRC.
Strengere criteria moeten gesjoemel voorkomen
De wetgeving verplicht ook pensioenfondsen informatie te verschaffen over de duurzaamheid van beleggingen. Het is echter niet altijd duidelijk wanneer een investering classificeert als duurzaam. De Europese richtlijnen bieden ruimte voor interpretatie, waardoor het gevaar ontstaat dat men ermee aan de haal gaat.
Zo werd DWS Group, de grootste vermogensbeheerder van Duitsland, in juni 2022 beschuldigd van greenwashing: grootschalige investeringen bleken lang niet zo duurzaam als beloofd. Het kon alleen gebeuren omdat er werd gesjoemeld met de ESG-criteria. Dit schandaal illustreert de noodzaak van strengere regels voor duurzaam beleggen.
Pijnpunten ESG-rapportage voor pensioenfondsen
Wat maakt het voor pensioenfondsen lastig om ESG-beleid te integreren? Ten eerste zijn er technische belemmeringen. ESG-data beheren en met name meten is ontzettend complex (Amaeshi, 2010). Er is nog geen goede maatstaf voor het beoordelen van ESG-data, de informatie is moeilijk traceerbaar, vergelijkbaar en daardoor ook lastig te implementeren in de beleggingsportefeuille.
Ten tweede kan er sprake zijn van een gesegregeerde teambenadering, volgens hetzelfde artikel van Amaeshi. Dit kan leiden tot een gebrek aan dialoog tussen de beleidsmakers omtrent ESG-informatie en de vermogens- en risicobeheerders. Daarnaast kan de achterban van een pensioenfonds bestaan uit deelnemers met verschillende investment-overtuigingen. Het is daarom belangrijk om de wensen van belanghebbenden goed in kaart te brengen. Effectief ESG-beleid vereist een gecentraliseerde strategie met een duidelijke visie. Dit maakt het eenvoudiger om verantwoording af te leggen aan alle stakeholders: de deelnemers, toezichthouders, de wetgever en de maatschappij in het geheel.
Kans op vooruitgang
Sommige institutionele beleggers kiezen alleen voor duurzaam beleggen om reputatieschade te voorkomen. Her en der heerst nog steeds de overtuiging dat ESG niet samengaat met het streven naar optimaal beleggingsrendement. ESG hoeft echter geen blok aan het been te zijn, het biedt vooral kansen. De risico’s zijn goed te beheersen en als je de juiste acties onderneemt, kun je er optimaal van profiteren. Het is niet alleen slim om te doen, het kan op de lange termijn zelfs resulteren in outperformance.
Anticipeer tijdig op ESG-vereisten
Met een transparante ESG-strategie wordt een organisatie meer toekomstbestendig. Richt processen duidelijk in. Zorg voor goede interne en externe verslaglegging waarin je ESG-doelstellingen koppelt aan heldere ESG-KPI’s.
Vervolgens is het belangrijk om inzicht te krijgen op de werkelijkheid versus de door het management bepaalde meetpunten. Een dashboard helpt je data om te zetten in bruikbare informatie. Onze consultants kunnen je ondersteunen bij het opzetten en implementeren hiervan.
Wil jij meer grip krijgen op jouw ESG-data?
Leon Harbers helpt je hier graag mee verder.
